Eskişehir’de düzenlenen Besin Güvenliği Paneli’nde konuşan Sağlıklı Kentler Birliği ve İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Dr. Cemil Tugay, hem geri dönüşüm hem de organik atıkların tekrar kullanımına yönelik tesisler kuracaklarını açıklayarak “Can çekişen toprağın kurtulması için tahlil, bizim ellerimizde. Depolama alanlarına ya da yakma tesislerine gönderdiğimiz çöplerin içindeki en bedelli kısım olan organik atıkları hakikat kıymetlendirerek toprağı da tarımı da kurtarabiliriz” dedi.
İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Dr. Cemil Tugay’ın başkanlığını yürüttüğü Sağlıklı Kentler Birliği, Tepebaşı Belediyesi iştirakinde Eskişehir’de Besin Güvenliği Paneli gerçekleştirdi. Lider Tugay’ın iştirakiyle düzenlenen panelde iklim krizi, besin güvenliği, besine erişim, besin garantisi mevzularında değerli bilgiler paylaşıldı. İzmir’de bahçe atıkları dahil meskenlerden toplanan organik atıkları bir ortaya getirerek işleyebilecekleri ve sağlıklı bir biçimde toprakla buluşturacakları kompost tesisleri kuracaklarını duyuran Lider Tugay, beş farklı alanda hem geri dönüşüm için hem de organik atıkların tekrar kullanıma hazırlanması için tesisler açacaklarını söz etti. Lider Tugay, İzmir’de başlattıkları çöpleri konutta ayrıştırarak toplama projesinin de iki sene içinde kent genelinde zarurî hale getirileceğini duyurdu.
“Gıda temini meselesiyle karşı karşıyayız”
Dünyanın besin temini sorunu ile karşı karşıya olduğunu belirten Lider Dr. Cemil Tugay, “Dünyada yaklaşık 8 milyar 250 milyon insan yaşıyor. Dünya Besin Programı, 74 ülkede 343 milyon kişinin besin güvensizliği yaşadığını söylüyor. Pek çok yerde besin enflasyonu var. Çok hava olayları da açlık ve besin güvensizliğini artırmaya devam ediyor. Dünya Besin Programı raporunda operasyonel takviyeye muhtaçlığı olan ülkelerin listesinde ne yazık ki Türkiye de var. 2050’de ise dünya nüfusunun 10 milyar civarında olması bekleniyor. Bu kadar beşere besin temini sıkıntısıyla karşı karşıyayız. Bu muhtaçlığı karşılamak için değerli bir değişime gereksinim var. Lakin daha fazla besin üreteceğiz diye etrafa ziyan vermeme zorunluluğumuz da var. Kıymetli meselelerden biri, üretilen eserin kullanılamadan kaybedilmesi. Bu oran yüzde 40 lakin Türkiye’de daha yüksek olduğunu biliyoruz. Yüzde 55’lere varan oranda üretilen gıdayı tüketmeden kaybediyoruz. Kimi vakit üretimden tüketiciye ulaşana kadarki kademede, kimi vakit ise sofrada israf ediliyor” dedi.
“Türkiye’nin bekâ sıkıntılarından biri”
Gıda ve beslenme konusunun iklim krizi ile temaslı olduğunu fakat yanlış tarım siyasetleri ile direkt alakalı olduğunu belirten Lider Tugay, günümüzde besin üretim sistemlerinin, karadaki biyolojik çeşitlilik kaybının yüzde 70’inin sorumlusu olduğunun altını çizdi. Lider Tugay, “Bu, yanlış tarım tekniklerinden kaynaklanan bir sorun. Çiftçilerin yarısından fazlası, önümüzdeki 10 yıl içinde üretimi azaltacağını ya da üretimden büsbütün çekileceğini söz ediyor. Bu, Türkiye’nin bekâ problemlerinden birisidir. Bu ülkedeki çiftçiler bunu diyorsa çok büyük bir sıkıntıyla karşı karşıyayız demektir. Besin üretim sistemleri ormansızlaşmanın yüzde 80’inden ve sera gazı emisyonlarının da yüzde 30’undan sorumlu. Kuraklık var, olağandışı sıcaklıklar var, yangınlar var. Bundan ötürü tarım sistemi ziyan görüyor; gerçek. Lakin şunu unutmamalıyız; atıklarımız ve tarım tekniklerimiz toprağın organik içeriğini azaltan, toprağın verimliliğini düşüren pek çok öge içeriyor. Toprak plastik başta olmak üzere pek çok farklı kimyasal husus ile ağır olarak kirleniyor ve toksik kimyasal kirlilik en değerli meselelerimizden biri. Bu, atık idaresi konusunda hepimizin çok daha dikkatli olmasını ve çalışmasını gerektiriyor” sözlerine yer verdi.
“Toprağı da tarımı da kurtarabiliriz”
Başkan Tugay, hem toprağın kurtulmasını sağlayacak hem de kentin atık yükünü azaltacak uygulama prosedüründen de kelam etti. Organik atıkları bir cins kompost haline getirerek toprağa iade etmenin değerini anlatan Tugay, “Bu, kentin atık yükünü azaltacak bir usul. İzmir’de çöpleri konutta ayrıştırarak toplamaya başladık. Bunu pilot çalışma olarak 13 mahallede yapıyoruz lakin iki sene içinde tüm İzmir’de zarurî olarak ayrıştırma kaidesi getireceğiz. Geri dönüştürülebilir atıkların çöpe atılmasına müsaade vermeyeceğiz. Bu geçiş sonunda öteki bir çalışma için de hazırlık başlatıyoruz. Budama üzere bahçe atıkları dahil meskenlerden atılan organik atıkları bir ortaya getirerek işleyebileceğimiz, sağlıklı bir formda toprakla buluşturacağımız kompost tesisleri kuracağız. Bunları bölgesel tesisler olarak planlıyoruz. İzmir’in bir metropolü, dört de havzası var. Beş farklı alanda hem geri dönüşüm için hem de organik atıkların tekrar kullanıma hazırlanması için tesisler kuruyoruz. Bunun üzerine düşünmenizi, denemenizi öneririm. Can çekişen toprağın kurtulması için tahlil bizim ellerimizde. Depolama alanlarına ya da yakma tesislerine gönderdiğimiz çöplerin içindeki en pahalı kısım olan organik atıkları gerçek kıymetlendirerek toprağı da tarımı da kurtarabiliriz” diye konuştu.
Sağlıksız çocuklara dikkat çekti
Türkiye’de düzgün bir toprak idaresi olmadığını, şayet tarım formüllerini değiştirmezsek 2050 yılında tarımın suyla ilgili talebinin de yüzde 35 daha fazla olacağını söyledi. Tugay, dünyada atık suların yüzde 80’inin işlenmeden etrafa bırakıldığını, içerdiği tuz ve birtakım kimyasallarla suyu ve topağı bozacak biçimde tabiata salındığını da vurguladı. 2001-2024 yılları ortasında yüzde 5,7’lik bir tarım alanının kaybedildiği verisini paylaşan Lider Tugay, şöyle konuştu: “Yapılan tarım teknikleri o denli ki; her eser toprağın organik içeriğini biraz daha alırken o organik içeriği restore eden, onu iade eden bir uygulama hiçbir yerde yok. Ziraî eseri süratli büyütecek sentetik gübreler, asla toprağın organik içeriğini düzeltmiyor. Sağlıklı toprağın yüzde 3’ten fazla organik içeriği olması gerekirken bugün Türkiye’de toprağın organik içeriği kritik sonlarda. Besin garantisinde Türkiye, başka ülkelere nazaran maalesef daha az gelişim kaydediyor. Bunun somut bir sonucu var; sıhhatsiz çocuklar… 2022’de yapılan bir çalışmada, 5 yaş altı çocukların yüzde 5 buçuğunda olağana nazaran daha kısa uzunluklu olma, yüzde 1,7’sinde zayıflık ve yüzde 8,1’inde ise obezite sorunu var.”
Uygulanması gereken usulleri sıraladı
Başkan Tugay, bu kapsamda tarım topraklarının hedef dışı kullanımının engellenmesi, tarım topraklarının tahribatına sebep olan uygulamaların durdurulması, toprağı muhafazayı amaçlayan uygulama siyasetlerinin teşvik edilmesi, tahrip edilmiş tarım toprağını güzelleştirecek ve toprak canlılığını artıracak yenilikçi uygulamaların yaygınlaştırılması ve teknolojinin yanlışsız kullanılması gerektiğinin altını çizdi.
“Bütün iş birliklerine açık olmalıyız”
Sağlıklı Kentler Birliği’nin Türkiye’de siyaset oluşturmada da sorumlu olması gereken bir kurum olduğunu düşündüğünü belirten Tugay, “Kendimize bu türlü bir misyon yüklememizin mecburî olduğunu düşünüyorum. Sıkıntıları çözmek için bütün iş birliklerine de açık olmalıyız. Diyalog kapılarını sonuna kadar açık tutmalıyız. Bahsettiğimiz şey insanların geleceği, toplumların sıhhati. Türkiye’de nüfus büyük oranda kentlerde yaşıyor. Nüfusun yalnızca yüzde 7’si köylerde yaşıyor. Misal oranlar bütün gelişmiş ülkelerde var. Madem kentlerde toplandık, kentlerde sağlıklı ömür ortamları oluşturmak zorundayız” kelamlarına yer verdi.
Yerel COP’lar
İzmir’de dört toplantı ile gerçekleştirilen Türkiye’deki birinci mahallî seviyedeki COP toplantılarına da değinen Lider Tugay, İzmir’de düzenlenen ve besin teminatının konuşulduğu toplantıda önerilen başlıkları basamak evre uygulamaya alacaklarını belirtti. Lokal COP’ların birliğe üye başka kentlerde de yapılması gerektiğini tabir eden Lider Tugay, Sağlıklı Kentler Birliği olarak dünyada örnek bir belediyeler birliği olma maksadıyla çalıştıklarını söyledi.
“Hep birlikte yanlışsız siyasetlerle ilerlemekten diğer dermanımız yok”
Gıda güvenliğinin günümüzün en kıymetli bahislerinden biri olduğunu tabir eden Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Ayşe Ünlüce de “Gıda güvenliği, günümüzün en değerli bahislerinden biri. Yalnızca tarladan sofraya gelen bir ekosistem değil, birebir vakitte eşitlikle, derin yoksullukla, toplumsal devletle ilgili bir bahis. Bugün besin güvenliğini sağlamak için çok güçlü devlet siyasetlerine muhtaçlık duyuyorken, mahallî idareler ve vatandaşlar iktidara karşı uğraş vererek yol bulmaya çalışıyor. Besin güvenliği bir ülkenin tıpkı vakitte güvenlik sorunudur. Sağlıklı besine giden süreçleri hakikat yönetemiyorsanız, tabiatımızı koruyacak teknikleri geliştiremiyorsanız, o vakit o ülkede önemli bir güvenlik sorunu vardır. Biz tekrar de vatandaşlar, lokal idareler ve iktidarın kol kola çalışması gerektiğinin altını çizmek istiyoruz. Besin güvenliği konusunda daima birlikte gerçek siyasetlerle ilerlemekten diğer dermanımız yok” tabirlerini kullandı.
“Üretmek yerine her şeyi ithal eder durumdayız”
Tepebaşı Belediye Lideri Ahmet Ataç ise Sağlıklı Kentler Birliği Lideri Dr. Cemil Tugay’a çalışmalarından dolayı teşekkür ederek “Cemil Lider, birliğe lider seçildikten sonra çok değerli kararlar aldık. Buradaki beş husus dünyanın da gündeminde olan hususlar. Yanlış siyaset ve uygulamalarla bugün, üretmek yerine her şeyi ithal eder durumdayız. Besin güvenliği sadece ferdi beslenme hakkı değil, birebir vakitte sağlıklı toplumların, dirençli kentlerin, sürdürülebilir kalkınmanın temelidir. İklim Kanunu, Maden Kanunu, Mera Kanunu ile besin teminatı ne kadar sağlanabilir? Besin teminatı, birçok hususa uzanan, birbirine bağlanan kapsamlı bir süreci tabir etmektedir” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
